Harmonium (extra superior) geheel met de hand vervaardigd.

Een harmonium of traporgel is een toetsinstrument dat gerekend wordt tot zowel de lamellofonen als de aerofonen. Het harmonium is evenals als het accordeon een ontwikkeling vanuit het Orgue-expressif, dat werd uitgevonden door Gabriel-Joseph Grenié. De naam harmonium werd door de Fransman Alexandre Debain ingevoerd, die in 1840 voor het eerst een dergelijk toetsinstrument op basis van drukwind met doorslaande tongen maakte. Debain probeerde de naam harmonium zelfs door middel van een patent te beschermen. In de Verenigde Staten werd ongeveer in dezelfde periode ook een dergelijk instrument maar dan met zuigwind ontwikkeld, dat daar bekendstaat onder de naam reed organ, parlor organ, pump organ, cabinet organ of cottage organ. De zuigwindtechniek levert een zachtere klank die meer geschikt is voor huiskamergebruik. Bovendien was een zuigwindharmonium goedkoper te bouwen, waardoor dit type geleidelijk aan het drukwindmodel verdrong. Instrumenten met drukwindtechniek werden toegepast in concertzalen, salons en kerken. Het harmonium werd ook veel gebruikt voor het begeleiden van zang, vooral als surrogaatorgel voor huiselijke godsdienstoefeningen. Zijn populaire positie verloor het echter aan elektronische orgels en andere instrumenten. Er is vanaf het eind van de twintigste eeuw weer sprake van hernieuwde belangstelling. Bekende spelers zijn Joris Verdin, Bart Rodyns, Dirk Luijmes en Johannes-Matthias Michel. In Barger-Compascuum bevindt zich het Harmonium Museum Nederland. Een harmonium is net als een mondharmonica en een accordeon een aerofoon en tegelijk een lamellofoon. De klank ontstaat door de resonantie van de tongetjes en de door de bewegende tongetjes veroorzaakte luchttrillingen. Een orgel, voor het onderscheid ook wel pijporgel genoemd, is een aerofoon waarbij de klank alleen ontstaat door resonantie van de lucht in de pijpen. Orgels kunnen zeer groot zijn en worden vast in een kerk of concertzaal opgesteld, een harmonium is ongeveer zo groot als een piano.