Montana Agaten uit de USA in mooie geslepen vrije vorm.

Agaat is een doorzichtige, maar soms ook opake variëteit van kwarts en een subvariëteit van chalcedoon. De chemische structuur van agaat is identiek aan jaspis, vuursteen, hoornkies en wordt vaak samen met opaal gevonden. De kleurrijke, gestreepte specimens worden gebruikt als halfedelsteen. De naam agaat komt van het Griekse Ἀχάτης, Achatès, de naam van de huidige rivier de Dirillo in het zuiden van Sicilië, waar agaten en andere chalcedonen gevonden werden. Van oudsher werd agaat gedragen als gelukssteen of ter genezing. Er werden ook gebruiksartikelen van agaat gemaakt zoals knoopjes. Er wordt een aantal geneeskrachtige werkingen aan agaat toegekend, zoals bescherming tijdens zwangerschap, tegen hoofdpijn, huidaandoeningen en evenwichtsstoornissen. Agaat hoort volgens diverse literatuur bij de sterrenbeelden Waterman, Stier, Schorpioen en Tweelingen. Agaatverbindingen vormen zich als oplossing van kiezelzuur in holten in oudere rotsen. De stenen kunnen kunstmatig worden bevlekt om kleurcombinaties te verkrijgen die levendiger zijn dan die gevonden worden in de natuur. De belangrijke bronnen van agaat zijn Brazilië, Uruguay en de Verenigde Staten (Oregon, Washington en rond het Bovenmeer). Dichterbij Nederland en België wordt ook agaat gevonden in de Hunsrück in Duitsland.
Chemische samenstelling: SiO2 + Al, Ca, Fe, Mn Kristalstelsel: behoort tot chalcedoonachtige kwartskristallen, trigonaal. Splijting: geen. Kleur: lichtblauw of grijs maar het kan ook groen zijn Streepkleur: geen. Glans: glasglans, mat, zijdeglans. Hardheid (Mohs): 6,5 tot 7. Gemiddelde dichtheid: 2,65 kg/dm3. Transparantie: doorzichtig tot doorschijnend.