Clinoptiloiet afkomstig uit het midden van Kroatië

Het mineraal clinoptiloliet (CAS-nummer 12173-10-3) is een gehydrateerd natrium-kalium-calcium-aluminium-silicaat met de chemische formule (Na,K,Ca)2-3Al3(Al,Si)2Si13O36·12(H2O). Het tectosilicaat behoort tot de zeolieten. Het doorzichtig kleurloze, witte of rode clinoptiloliet heeft een glasglans, een witte streepkleur en de splijting is perfect volgens het kristalvlak [010]. Clinoptiloliet heeft een gemiddelde dichtheid van 2,15 en de hardheid is 3,5 tot 4. Het kristalstelsel is monoklien en de radioactiviteit van het mineraal is nauwelijks meetbaar. De gamma ray waarde volgens het American Petroleum Institute varieert, afhankelijk van de precieze chemische samenstelling van het mineraal, tussen de 21,89 en 95,03. De naam van het mineraal clinoptiloliet is afgeleid van het Griekse woord clinos ("schuin") en ptiloliet, de andere naam voor het mineraal mordeniet, waar clinoptiloliet sterk op lijkt. Clinoptiloliet is een redelijk algemeen mineraal dat voornamelijk voorkomt als devitrificatie-product in silica-houdend vulkanisch glas, uit tufsteen. Het komt ook voor in spleten in ryolieten, andesieten en basalten. De typelocaties zijn een basalt van een bergrug in de buurt van Hoodoo mountain, Wyoming, VS en een offshore boorgat in Japan. Clinoptinoliet wordt ook synthetisch bereid. Dit kan gebeuren door een mengsel van siliciumdioxide, aluminiumoxide, water, natriumhydroxide en/of kaliumhydroxide in de juiste verhoudingen te verwarmen gedurende meerdere dagen, waarbij een kleine hoeveelheid kristallen van clinoptinoliet aan het mengsel wordt toegevoegd als entkristal. Als moleculaire zeef komt clinoptinoliet voor alle toepassingen daarvan in aanmerking, zoals selectieve adsorptie van bepaalde moleculen, ionenwisselaar of katalysator van chemische reacties. Het mag gebruikt worden als "technologisch" toevoegingsmiddel in diervoeder. Het heeft dan de functie van antiklontermiddel of bindmiddel van pellets. De Europese Commissie heeft clinoptinoliet in 2013 toegelaten in diervoeding voor alle diersoorten. Enkel clinoptinoliet van sedimentaire oorsprong is toegelaten.

 
Clinoptioliet