Polierte fossile Seeigel aus Madagaskar

Zee-egels en zeeappels (zeeklit, hartegel) zijn stekelige, ongewervelde waterdieren. Ze vormen de klasse van de Echinoidea die behoort tot het fylum van de Echinodermata (stekelhuidigen). Zee-egels zijn meestal min of meer bolvormig, hartvormig of schijfvormig en hebben een onderstandige mond. Ze hebben een hard pantser dat meestal bedekt is met stekels. Het pantser bestaat uit kleine plaatjes waarop zich knobbels bevinden waarop de stekels beweegbaar zijn vastgehecht door middel van een kogelgewricht. De stekels dienen bij vele soorten voor de voortbeweging. Sommige soorten graven zich in met behulp van de stekels. De stekels hebben ook een beschermende functie. Enkele soorten kunnen zelfs gif uitstoten. Tussen de stekels bevinden zich kortgesteelde, uiteenlopende pedicellariae. Deze dienen ook voor de verdediging en voor het schoonhouden van de huid. Zie ook: zanddollar. Van de mond (onderzijde) naar de anus (op de rug, aan de top = aboraal) bevinden zich bij de regelmatige zee-egels (Regularia zoals Psammechinus, Echinus) 10 paren geplaatste rijen zuigvoetjes. De platen waardoor deze zuigvoetjes naar buiten komen heten ambulacrale platen. De andere platen zijn de adambulacrale platen. Alle Regularia bezitten een ingebouwd kauwapparaat: de lantaarn van Aristoteles. Bij de onregelmatige zee-egels (Irregularia, zoals Echinocyamus, Echinocardium) bevinden de zuigvoetjes zich aan de bovenzijde van de schaal, waar ze een bloem- of stervormige figuur vormen. Bij deze groep bevindt de anus zich aan de zijkant en de mond aan de onderzijde. Zij hebben ook geen lantaarn van Aristoteles. De zee-egels leven meestal van plantaardig voedsel of detritus. Sommige soorten nemen ook wel dierlijk voedsel. Ze brengen hun voedsel meestal met buisvoetjes en stekels naar de mond.